بیش از یک سال است که جهان از بیماری همه گیر ویروس کرونا رنج می برد. تا اکنون بیش از سه میلیون نفر با اثر مبتلا شدن به Covid-19 ازبین رفته اند. اما برای مبارزه یک امید وجود دارد: از اواخر سال گذشته واکسین های متعددی بر ضد این ویروس تولید و آمادۀ استفاده شده اند. در آلمان هم اخیراً روند واکسیناسیون سرعت چشمگیری داشته است. امید است که امسال افراد زیادی واکسین شوند و از بروز امواج بزرگ این بیماری جلوگیری شود.
اما واکسین های کرونا و واکسن زدن هنوز هم با شک و تردید مردم روبرو است. این امر از یک طرف به علت موارد نادر عوارض جانبی جدی در ارتباط با واکسن استرازنکا (Astrazeneca) است و از طرفی موجودیت شایعات و اخبار نادرست در مورد بیماری کرونا و واکسن کرونا باعث عدم اطمینان مردم می شود. در مورد شایعات و نظریات نادرست در مورد واکسین کرونا مرور کلی داشته ایم و اینجا آنها را شرح داده ایم:
شایعه: واکسین کرونا به قدر کافی در مقابل ویروس محافظت نمیکند، شما ممکن است باوجود تزریق واکسین بازهم بیمار شوید
حقیقیت: اثر محافظتی واکسین های کرونا بسیار زیاد است، به عنوان مثال، واکسین های Biontech /Pfizer و Moderna در برابر Covid-19 تا ۹۵ درصد محافظت می کنند، اما موسسه رابرت كوخ (RKI) تأكید می كند كه افراد هنوز هم ممکن است مبتلا شوند، زیرا هیچ گونه محافظت صد درصدی وجود ندارد.
بطور مثال ممکن است فرد واکسین شده قبل از دریافت واکسین با ویروس آلوده شده باشد و بعدا بیمار شود. همچنین ممکن است شخص بلافاصله پس از ترزیق واکسین قبل از آنکه واکسین در بدن او تأثیر خود را ایجاد کند، به ویروس Sars-CoV-2 آلوده شود. به طور معمول، یک واکسن از ۱۰ تا ۱۴ روز پس از اولین دوز واکسیناسیون، به تدریج اثر محافظتی خودرا ایجاد می کند.
شایعه: واکسیناسیون به یک مکلفیت تبدیل خواهد شد
حقیقیت: در حال حاضر هیچگونه مکلفیتی برای واکسین کرونا در آلمان وجود ندارد. ولی طبق قانون حمایت دربرابر عفونت ها، در صورت موافقت شورای فدرال، وزارت بهداشت فدرال می تواند واکسیناسیون را اجباری کند. این در حالی است که "یک بیماری واگیردار با اشکال کلینیکی سنگین اتفاق می افتد و انتظار می رود شیوع آن همه گیر شود" (قانون حفاظت دربرابر عفونت ، ماده ۲۰ ، فقره ۶). در مورد Covid-19 هر دو مورد صدق می کنند.
با این حال، حکومت فدرال آلمان تا اکنون با واکسیناسیون اجباری مخالف است، اما شدیداً واکسیناسیون را توصیه می کند. زیرا افراد واکسین شده نه تنها از خود، بلکه از جامعه نیز محافظت می کنند.
شایعه: واکسیناسیون کرونا، باروری زنان را به خطر می اندازد
حقیقت: هیچ مدرک علمی وجود ندارد که واکسین کرونا باروری زنان را به مخاطره می اندازد. محققان ظهور این نظریه نادرست را در حداقل شباهت پروتئین خوشه یی (پروتئینی که به شکل خوشه از کیسۀ ویروس نشئات می کند و به مثابۀ عامل بیماری زا در خدمت حمله ویروس بر حجرات انسان قرار می گیرد) با پروتئین که در پلاسنتای انسان وجود دارد، حدس می زنند. با این حال، از جملۀ بیش از ۵۰۰ نوع امینو اسیدها فقط ۵ مورد وجود دارد که به شکل مشابه، اما نه یکسان در پروتئین خوشه یی مشاهده میشود. علاوه بر این، آنها در داخل پروتئین پلاسنتا پنهان بوده، بنابراین برای آنتی بادی هایی که از خارج می آیند، قابل دسترسی نیستند.
تنها همین توضیح نشان میدهد که این تفکر نادرست است. کارشناسان همچنین تأکید می کنند: اگر واکسین کرونا باعث عقیم شدن شود، ویروس Covid-19 باید حتی بیشتر سبب عقیم شدن شود، زیرا پروتئین های خوشه یی موجود در ویروس کرونا خیلی بیشتر هستند. با این حال، این مورد هنوز در هیچ کجای دنیا مشاهده نشده است.
موسسه پاول ایرلیش (Paul-Ehrlich-Institut) موضوع را به شرح زیر ارزیابی می کند: "با درنظرداشت اطلاعات موجود، برای حذف آسیب به اعضای تولید مثل و اختلال در باروی انسان، بهترین امنیت ممکن مطابق با اجازۀ و توصیۀ داروها تأمین می شود." موسسۀ مذکور همچنین تأکید می کند: زنانی که می خواهند حامله شوند می توانند بدون نگرانی برضد Covid-19 واکسین شوند.
شایعه: واکسین های mRNA خاصیت ژنتیک انسان را تغییر می دهند
حقیقت: واکسینهای mRNA بر اساس قطعه ای از ژنوم ویروس ساخته شده اند، که منجر به نوعی نظم در ساخت حجرات شخص واکسین شده می شوند. پیام رسان مناسب RNA (mRNA) به آنها دستور می دهد تا پروتئین شاخه ای بسازند كه سیستم ایمنی بتواند به آن پاسخ دهد. به این ترتیب در آینده حداقل از بیماری جدی، حتی مرگ شخص واکسین شده توسط Covid-19 جلوگیری می شود.
با این حال، mRNA با DNA یا ژنتیک انسان تماس نمی گیرد، زیرا DNA در هسته حجره قرار دارد، جایی که mRNA به آن نمی رسد. علاوه بر این، mRNA از نظر ساختار شیمیایی با DNA متفاوت است. بنابراین، نمی توان به سادگی در DNA انسان ساخته شود.
در تحقیقی که در پایان سال ۲۰۲۰ منتشر شد و اما هنوز توسط متخصصان مستقل بررسی نشده است، محققان در آزمایشات لابراتواری نشان دادند که تحت شرایط خاص قطعات کوچک RNA مربوط RNA Sars-CoV-2 می تواند به DNA تبدیل شده و در ژنوم انسان قرار گیرند. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا این پدیده می تواند در خارج از آزمایشگاه نیز رخ دهد یا خیر. و حتی اگر این امر با یک عفونت طبیعی با عامل بیماری زا امکان پذیر باشد: محققان تصور می کنند که این روند بسیار نادر است و اهمیت بیولوژیکی کمی دارد و در واکسین mRNA نباید نقشی داشته باشد.
شایعه: واکسین کرونا می تواند باعث سرطان شود
حقیقت: در مطالعات بررسی واکسین های کرونا، چنین ارتباطی یافت نشده است. سرطان زمانی می تواند بوجود آید که حجرات بدن به گونۀ غیرقابل کنترول خود را منقسم می سازند. دلیل آن معمولاً آسیب رساندن به ماده ژنتیکی ، DNA یا خطا در خواندن اطلاعات ژنتیکی است. با این حال، در واکسین های کرونا تحت نامهای Astrazeneca و Johnson & Johnson، که با آدینو ویروس ها به عنوان وسیله حمل و نقل (ویکتور) کار می کنند، اطلاعات مربوط به پروتئین خوشه یی به شکل DNA وجود دارد. آدینوویروس ها، ویروس های غیر یکپارچه ای هستند که DNA آنها با هسته حجره تماس نمی گیرد. با این حال، نشانه هایی وجود دارد که DNA خارجی درون حجرات می تواند در موارد بسیار نادر به طور تصادفی وارد ژنوم انسان شوند و در نتیجه به آن آسیب برساند.
دانشمندان معتقد نیستند که واکسین باعث سرطان میشود. زیرا از یک طرف واکسین به عضله بالای بازو تزریق می شود، اما حجرات عضلانی بسیار آهسته تقسیم می شوند، که سرطان را بعید می سازد. از طرف دیگر، سیستم ایمنی بدن انسان پس از چند هفته حجرات آسیب دیده ژنتیکی را از بین می برد. بالاخره مهمتر از همه، حتی در عفونت های طبیعی با آدینو ویروس ها که به گونۀ مثال باعث سرماخوردگی می شوند، هیچ نوع سرطانی به مثابۀ اثر درازمدت شناخته نشده است.
شایعه: تولید و تائید واکسین های کرونا بسیار سریع انجام شد
حقیقت: بلی واکسین های کرونا در واقع با سرعت تولید و تأیید شدند، که معمولاً این کار باید ۱۰ تا ۱۵ سال طول می کشید. اما دلیل آن شرایط همه گیر و اضطراری کرونا بود که باعث توسعه روند و سریعتر شدن آن شده است. پول زیادی برای تحقیقات در مورد واکسین در سراسر جهان سرمایه گذاری شد. هرچند واکسین های mRNA که خیلی مؤثر بود اند و در نوع خود از نخستین مواردی هستند که تاکنون تایید شده اند، اما در این تکنولوژی بیش از ۲۰ سال است که تحقیق می شود.
روشهای تأیید واکسین نیز به منظور صرفه جویی در وقت مؤثرتر شدند. در بعضی موارد، مراحل به صورت موازی و نه طبق معمول یکی پس از دیگری، انجام شدند. بلاخره، محققان بر اساس تجربیات خود در مورد Sars و Mers و Sars-CoV-2، قبلاً دانش کافی برای کار روی واکسین های احتمالی علیه ویروس های کرونا را داشته اند.
علی رغم روند سریع تائید واکسین ها، مقامات ذیربط از نظر کیفیت، اثربخشی و ایمنی آن مطمئن هستند. تمام واکسین‌هایی که در آلمان تجویز می شوند در مطالعات کلینیکی روی تعداد کافی از افراد و بدون عوارض جدی با دقت آزمایش شده اند. باید تأکید شود که تأثیر واکسین از عوارض جانبی آن به وضاحت بیشتر است. قبل از تأیید یک واکسین در آلمان، کیفیت واکسین ها نیز برای هر گروه جداگانه توسط انستیتوت پاول ایرلیخ بررسی می شود. واکسین ها فقط در صورتیکه ایمن و موثر باشند، تائید خواهند شد.
